Poczta na ziemi kościerskiej, cz.1

Początki miasta sięgają końca XIII w. Początkowo była to osada znajdująca się przy grodzie obronnym. Ślady przeszłości miasta zachowane w dokumentach sięgają 1284 roku, kiedy to "Costerina" wraz z 21 innymi miejscowościami ziemi "Dirsoua" (Tczew) została nadana przez księcia pomorskiego Mściwoja II księżniczce Gertrudzie – najmłodszej córce księcia Sambora II z Tczewa. W czasach podległości Pomorza Gdańskiego Krzyżakom w roku 1346 dokonano lokacji wsi Kościerzyna na prawie chełmińskim a w roku 1398 nastąpiła odrębna lokacja Kościerzyny jako miasta, które z czasem wchłonęło wioskę. W połowie XV w. miasto liczyło 300 mieszkańców. Zajmowali się oni głównie rolnictwem, ale również rzemiosłem, warzeniem piwa itp. Z Kościerzyną związany jest ród Kostków herbu Dąbrowa, którego przedstawiciele byli starostami kościerskimi: Stanisław Kostka (1540–1555), Krzysztof Kostka (1555–1594), Krzysztof junior Kostka (1594–1602), Anna Kostkowa z Pileckich (1602–1603).

Do XIX wieku był to ośrodek rejonu rolniczego. Od 1775 roku Kościerzyna była siedzibą pruskiej administracji leśnej. Kościerzyna w latach 1818-1920 była w pruskiej strukturze administracyjnej siedzibą powiatu (Kreis Berent) podporządkowanego rejencji gdańskiej (Regirungbezirk Danzig), wchodzącej w skład prowincji Prusy Zachodnie (Westpreussen). Na terenie ówczesnego powiatu zlokalizowane były 2 miasta: Kościerzyna (niem. Berent) oraz Skarszewy (niem. Schoeneck). Poza tym w skład powiatu wchodziło 157 gmin .

Decyzją traktatu wersalskiego Kościerzyna weszła w skład państwa polskiego. Oddziały armii gen. Hallera wkroczyły do miasta 29.01.1920 roku. W 1931 roku przez Kościerzynę poprowadzono tzw. magistralę węglową, dzięki czemu transport do i z portu w Gdyni omijał teren Wolnego Miasta Gdańska. W czasie II wojny światowej Kościerzyna została wcielona do Rzeszy a jej polskich mieszkańców poddano eksterminacji. 8 marca 1945 roku miasto zostało wyzwolone przez wojska radzieckiego. Oddziały rosyjskie dokonały licznych grabieży i gwałtów na miejscowej ludności, traktowanej jako niemiecka.

Od połowy XIX wieku Kościerzyna była ważnym ośrodkiem polskości na Kaszubach.

Historia organizacji poczty w Kościerzynie sięga 1772 roku, gdy utworzono w mieście Postwaerterein, które w 1825 roku przekształcono w ekspedycję pocztową (niem. Postexpedition). Gdy w 1850 roku w Prusach dokonano reorganizacji systemu poczt, w Kościerzynie funkcjonowała ekspedycja pocztowa II klasy a od 1859 roku I klasy. Od 1871 roku funkcjonowało Postverwaltung a od 1876 roku urząd pocztowy II klasy. W 1909 roku urząd ten przekształcono w urząd pocztowy I klasy.

Brak jest szczegółowego planu miasta z czasów pruskich. Mapa z okresu 1875-1877 pokazuje lokalizację urzędów administracji państwowej (oznaczonych w jęz. niem. Landrathsamt) w miejscu gdzie i obecnie znajdują się gmachu administracji powiatowej.

Można zatem przypuszczać, że inne urzędy publiczne (sąd, poczta) znajdują się współcześnie w miejscach, w których były zlokalizowane w XIX wieku (ozn. kopertą). Współczesny wygląd budynku urzędu pocztowego w Kościerzynie przedstawia fotografia poniżej.

Poniżej przedstawiona jest obwoluta listu do Kwidzyna nadanego w Kościerzynie. Z treści listu wynika, że został on napisany 9. czerwca 1847 roku. Jego autorem był Wensierski, właściciel majątku w Węsiorach, miejscowości położonej na północny zachód od Kościerzyny w odległości ok. 18 km. Należy przypuszczać, że został on nadany wkrótce po napisaniu. Nadanie listu potwierdza 2-wierszony stempel ekspedycji pocztowej "BERENT/7-8".

Wszystkich, którzy posiadają wiedzę na temat funkcjonowania poczty na ziemi kościerskiej zapraszam do współpracy i proszę o kontakt mmietus@gmail.com

W tekście wykorzystano fragment materiału z Wikipedii.