Internetowe Koło Filatelistów informuje, że na swoich stronach www stosuje pliki cookies (tzw. ciasteczka).
Korzystając ze strony wyrażasz zgodę na używanie przez nas cookies, zgodnie z aktualnymi ustawieniami Twojej przeglądarki.
Więcej informacji na ten temat można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

 

Font Size

SCREEN

Profile

Menu Style

Cpanel

Nadruki podwójne na znaczku podstawowym 25 gr wydania moskiewskiego (tzw. Goznaku) wykonanym rotograwiurą (Fi 342), cz.1

We wrześniowym numerze 2007r. Przeglądu Filatelistycznego [1] ukazał się artykuł nt. podwójnych nadruków na siedmiu wartościach  znaczków  II prowizorycznego wydania przedrukowego „Poczta Polska / 4 kreski” na znaczkach Generalnego Gubernatorstwa Warszawskiego  (Fi 6-16).

Uwaga, artykuł wieloczęściowy
Przejdź do części: druga

Przedstawiona tam została próba wypełnienia białej plamy w wiadomościach  na temat poważnych błędów procesu technologicznego, a mianowicie nadruków podwójnych na tym wydaniu, a  przede wszystkim policzenia ilości przedrukowanych arkuszy tych znaczków. Wszystko ilustrowane było konkretnymi przykładami, a inwentaryzacji poddano znaczki z 17 różnych arkuszy. Odzew na ten artykuł dowodzi dużego zapotrzebowania na tego rodzaju opracowania.
     W poniższych rozważaniach przedstawione są wyniki badań nad powojennymi znaczkami z nadrukami podwójnymi na podstawowych znaczkach wydania tzw. Goznaku z września 1944r wykonanych rotograwiurą (nr kat.Fi 342) z późniejszymi nadrukami „KRN” (nr kat.Fi 344) i „Wyzwolenia 10. miast” (nadruki podwójne wystąpiły tu tylko na 4 wartościach: Warszawa, Częstochowa, Kalisz i Zakopane, czyli numery Fi 348, 349, 356 i 357). Z powodu braku materiału nie uwzględniono znaczka nr Fi 345 Np („PKWN”), który prawdopodobnie nie istnieje, mimo skatalogowania go. Podjęto też próbę wyjaśnienia powstania znaczka 346 Np (RTRP) i 356 Np z pozornymi nadrukami podwójnymi.
    Pierwsze okolicznościowe wydanie przedrukowe na Goznakach (tzn. KRN, PKWN i RTRP – Fi 344-6) wykonano w drukarni J.Pietrzykowskiego w Lublinie i weszło do obiegu w 2 różnych terminach: pierwszy znaczek (Fi 344) 31 grudnia 1944r, dwa pozostałe 15 stycznia 1945r. Nadruki wykonano czarną farbą o różnym stopniu krycia. Forma drukowa składała się z  odlewów linotypowych po 50 nadruków, złożonych z pojedynczych czcionek i różnej wielkości kropek. Drugie okolicznościowe wydanie przedrukowe na Goznakach – „Wyzwolenie 10. miast” – (Fi 348-57) wykonano w drukarni J.A.Pielara i S-ka w Rzeszowie, a weszło do obiegu 12 lutego 1945r. Nadruki wykonano w barwie ciemnoniebieskiej. Technologia wykonywania przedruków była bardzo podobna (dwukrotna i niezależna operacja przedruku każdego arkusza formą 50-nadrukową), przy czym przy kolejnych wartościach   wymieniano nazwę miejscowości i datę wyzwolenia   pozostawiając nominał i beleczki kasujące dawną wartość. W obu tych wydaniach arkusz drukarski liczył 50 znaczków, natomiast arkusz sprzedażny – 100 znaczków.
     Metoda badawcza inwentaryzacji jest podobna, choć nieco bardziej skomplikowana niż przy nadrukach na znaczkach PP/GGW (Fi 6-16), należy bowiem określić pozycję znaczka podstawowego w arkuszu i zbadać wzajemne położenia obu nadruków wobec siebie. Pozycja w arkuszu pozwala na stwierdzenie autentyczności i daje wiedzę pozwalającą stwierdzić, z którego półarkusza pochodzi znaczek: (górnego czy dolnego). Jeżeli znaczek posiada nadruk odpowiadający określonej pozycji znaczka podstawowego i nadruk z identycznej pozycji z 50-znaczkowej formy przedrukowej,  jego autentyczność jest potwierdzona (znaczki podstawowe nie były fałszowane). Dopiero wzajemne przesunięcia nadruków wobec siebie i znaczka podstawowego pozwalają zinwentaryzować te błędnodruki i przydzielić je do umownie ponumerowanych półarkuszy z nadrukami podwójnymi (umownie nazwanych AI, AII, AIII etc). Niestety w praktyce nie zawsze dało się określić pozycję w arkuszu, gdyż czasem słabe reprodukcje tych znaczków (na aukcjach internetowych czy w katalogach aukcyjnych) nie pozwalały na bliższe określenie pozycji znaczków, stąd pewne luki w niniejszym opracowaniu. Kolejną trudność stanowi zinwentaryzowanie znaczków z nadrukami nie w pełni równoległymi. Bywają arkusze, w których jeden nadruk jest poziomy, drugi nieco ukośny (czasem minimalnie). W takiej sytuacji niemal każdy znaczek z danego półarkusza będzie wyglądał nieco inaczej – będzie miał inne przesunięcia poszczególnych elementów nadruku wobec siebie. Przy większych rozbieżnościach nadruków potrzebna byłaby stymulacja komputerowa wyglądu całego półarkusza (np. dla znaczka 357 Np).
      Nadruków dokonywano formami 50-znaczkowymi na arkuszach 100-znaczkowych, przy czym każdy arkusz dwukrotnie przechodził przez maszynę drukarską. Literatura podaje, że najpierw wykonywano nadruki na górnych półarkuszach, później na dolnych.
      Zebranie większej ilości znaczków z nadrukami podwójnymi pozwoli po inwentaryzacji określić ilość półarkuszy, a to po pomnożeniu przez 50 pozwala określić ilość przedrukowanych znaczków z tym poważnym błędem nadruku (wyjątek stanowią zn.346 „Np” i 356 „Np” – wyjaśnione poniżej).
      Autor spotkał się też z zarzutem, że takie liczenie arkuszy (półarkuszy) jest czystą spekulacją, ponieważ  nigdy nie dowiemy się ile ich faktycznie dokładnie było. Zgadzam się z nim tylko częściowo, ale podtrzymuję konieczność wykonywania tego rodzaju badań, które są konieczne dla orientacyjnego  policzenia tych poważnych błędnodruków. Wyniki badań nie są ostateczne i dają jedynie przybliżony wynik, jakże potrzebny przy ekspertyzach, zbiorach wystawowych, opracowaniach specjalizowanych, katalogowaniu i wycenianiu tych wydań.

Fi 344 – Krajowa Rada Narodowa (KRN)

    Uwzględniając wahania wymiarów nadruków na poszczególnych znaczkach (forma drukowa złożona była z pojedynczych czcionek i materiału justunkowego) daje się wyodrębnić minimum 4 różne  półarkusze nadruku podwójnego na tym znaczku. Wszystkie nadruki podwójne występują wyłącznie na dolnych półarkuszach. Przy numeracji arkuszy dodatkowa literka „d”= dolny. Najciekawsze są parki pionowe z V. i VI. rzędu, z których jeden znaczek (górny) ma nadruk pojedynczy pochodzący z górnego półarkusza, drugi (dolny) -  podwójny – z dolnego półarkusza.

Arkusz I  (Ad I) – nadruk jeden pod drugim w odległości 3,2 mm

 Fot.1a.  Parka pionowa znaczków
z poz.42
i 52 (344+344Np), nadr.42 i 2
 Fot.1b.  Parka pionowa znaczków z poz.47
i 57
(344+344Np), nadr.47 i 7

Fot.1c  parka pozioma znaczków z poz.95 i 96 z nadr.45 i 46

Arkusz II (Ad II) – nadruk jeden pod drugim, ale w odległości  6,0 mm

 Fot.2a. Znaczek z poz.53 z nadr.3 Fot.2b. Trójka pionowa z poz. 44,
54 i 64 (344+344Np+344Np)
z nadr.44,4 i 14
Fot.2c. Parka pionowa znaczków z poz.47
i 57 (344+344Np), nadr.47 i 7
 Fot.2d. Znaczek z poz.84 z nadr.34

Arkusz III  (Ad III) – napis „1zł” znacznie wyżej daty 31.XII.1943

Fot.3a. Dwie parki pionowe (w czwórce) poz.47-48 i 57-58 (344+344Np) z nadr. 47-48 oraz 7 i 8

Fot.3b. Znaczek z poz.78
z nadr. 28
Fot.3c. Parka pionowa
znaczków z poz. 87 i 97
z nadr. 37 i 47
Fot.3d. Znaczek z poz.89
z nadr. 39

Arkusz IV  (Ad IV) – odległość między nadrukami 7 mm, nadruk podobny, ale napis „1zł” niewiele wyżej daty 31.XII.1943

Fot.4a  znaczek z poz. 74 z nadr.24 Fot.4b  znaczek z poz.80 z nadr. 30

 

Fot.4c  parka pozioma znaczków z poz. 82 i 83 z nadr.32 i 33

 

Fot.4d  znaczek z poz.84 z nadr.34 Fot.4e  znaczek z poz.87 z nadr. 37

 cdn

Literatura
[1] Berbeka J., 2007. Podwójne nadruki na znaczkach wydania PP/GGW z 5 grudnia 1918/15 stycznia 1919. Przegląd Filatelistyczny 9.
[2] Kapkowski J., 1976. Pierwsze znaczki okolicznościowe PRL. KAW, Warszawa.
[3] Fischer A., 2007. Katalog polskich znaków pocztowych 2008  t.1. FHU A.Fischer Bytom-Kraków.
[4] Łaszkiewicz A., Mikulski Z., (red.). 1960. Polskie znaki pocztowe,  t.II.  BWP Ruch, Warszawa.
[5] Katalog specjalizowany znaków pocztowych ziem polskich, t.3. KAW, Warszawa, 1989.
[6] Kielbasa-Schoeni A, Fołta S., 2002. Podręcznik specjalizowany polskich znaczków pocztowych 1944-1999. U Marka. Gliwice.

Uwaga, artykuł wieloczęściowy
Przejdź do części: druga
Jesteś tutaj: START | FILATELISTYKA TRADYCYJNA | POLSKA FILATELISTYKA | Polskie walory | Nadruki podwójne na znaczku podstawowym 25 gr wydania moskiewskiego (tzw. Goznaku) wykonanym rotograwiurą (Fi 342), cz.1